اعتدال پاییزی و درخشش ماه کامل در آسمان هفته اول مهر 1402
به گزارش مجله فروشگاه، در هفته نخست مهر ماه 1402 اعتدال پاییزی روی می دهد و ماه هم که ابتدای هفته در نوک قوری واقع شده است، تا خاتمه هفته به فاز کامل می رسد و می توانید شاهد رخ نمایی دوباره آن در آسمان باشید.
این هفته آسمان شامگاهی و صبحگاهی همچنان به ترتیب در اختیار سیاره های مشتری و ناهید است اما یک میهمان دیگر هم منظره شب را کامل می کند. ماه که تربیع اول را پشت سر گذاشته حالا فاز زیادی دارد و کاملا بر آسمان تسلط دارد به طوری که حتی در ابتدای هفته می توان ساعاتی پیش از غروب آفتاب هم آن را در آسمان جنوب شرقی دید.
تا انتها هفته هم قمر زمین به فاز کامل می رسد و فرصت خوبی برای عکاسی از ماه در کنار پدیده های زمینی فراهم می کند. هفته اول مهر 1402 همچنین فرصت مناسبی برای تشخصی الگوهای صورت های فلکی شاخصی مانند ذات الکرسی، دب اکبر و اسب بزرگ است که در حضور نور ماه شاید تشخیص برخی از ستارگان آن ها سخت باشد.
رویدادهای نجومی هفته اول مهر 1402
شنبه 1 مهر
ساعت 10:20 خورشید در اعتدال پاییزی قرار می گیرد و فصل پاییز رسما آغاز می شود. همان طور که در تصویر دیده می شود، در غروب شنبه هم ماه از طریق دسته قوری صورت فلکی کمان (Sagittarius) می درخشد.
یکشنبه 2 مهر
امروز عصر در بالای ماه، با فاصله 3 یا 4 مشت در طول بازوی کشیده، می توانید ستاره درخشان الطیر (Altair) را ببینید. این ستاره جنوبی ترین ستاره مثلث تابستانی است که حالا کم کم از آسمان شامگاهی خارج می شود. دو ستاره دیگر، نسر واقع (Vega) و دنب (Deneb) هستند و تقریبا بالای سر قرار گرفته اند.
دوشنبه 3 مهر
تا ساعت 10 یا 11 شب سیاره مشتری کاملا در ارتفاع زیاد سمت شرق آسمان می درخشد. پایین تر سمت چپ آن می توانید خوشه زیبای پروین (Pleiades) را ببینید و با فاصله بیشتر هم ستاره دبران (Aldebaran) جای گرفته است.
با فاصله نزدیک به سه مشت در سمت چپ خوشه پروین، ستاره سروش (Capella) جای گرفته است که نسبت به مشتری دومین جرم درخشان است.
سه شنبه 4 مهر
اگر در اوایل غروب کمی به سمت چپ ماه نگاه کنید می توانید زحل را ببینید که با نور نه چندان زیادی حضور دارد. تا چند ساعت آینده این سیاره مستقیما در بالای ماه قرار می گیرد. پس از این هم نشینی، فاز ماه در روزهای آینده کم کم کامل می شود.
چهارشنبه 5 مهر
در این زمانی از سال و در اواسط غروب، صورت فلکی کم نور خرس کوچک (Irsa Minor) در شمال کاسه آب ریز صورت فلکی خرس بزرگ (دب اکبر) قرار می گیرد. شرایطی که درست عکس آن در بهار روی می دهد.
پنج شنبه 6 مهر
امشب و فردا شاهد ماه تقریبا کامل خواهید بود که در ساعت روی می دهد و از طرفی ماه در ساعت 04:35 با 360 هزار کیلومتر به حضیض مداری می رسد.
ستاره سماک رامح (Arcturus) در سمت غرب آسمان می درخشد و در گرگ ومیش غروب پنهان می شود. ستاره سروش هم که به همان اندازه روشن است به سختی در شمال و شمال شرقی آسمان در حال اوج گیری است. شب هنگام و در حدود ساعت 9 شب، سماک رامح و سروش در ارتفاع یکسانی قرار می گیرند.
در این هنگام به اطراف بچرخید و در ارتفاع پایین سمت جنوب و جنوب شرقی آسمان سمت راست ماه در پی فم الحوت (Fomalhaut) باشید که با قدر 1 در ارتفاع مشابهی حضور دارد. بالاتر از آن هم زحل جای گرفته است که با رنگ زرد کم رنگی دیده می شود.
جمعه 7 مهر
ساعت 13:27 ماه کامل روی می دهد که البته ماه هنوز در آسمان ایران طلوع نکرده است و امکان دیدنی آن نیست. در اواخر گرگ ومیش غروب اما کم کم از سمت شرق رخ نمایی می کند.
در این هنگام ستارگان هم کم کم به چشم می آیند و در حالی که صورت فلکی ذات الکرسی (Cassiopeia) در شمال شرقی مشغول بالا رفتن است، دب اکبر از سمت دیگر در شمال غربی پایین می رود. پس از آن الگوی W صورت فلکی ذات الکرسی می چرخد و به صورت عمودی قرار می گیرد.
همچنین در اوایل شب، می توانید به بالای ماه درخشان نگاه کنید تا ببینید که آیا می توانید ستارگان صورت فلکی بزرگ اسب بزرگ (Pegasus) را از میان نور ماه تشخیص دهید یا خیر؟
شرایط سیارات
سیاره ناهید، ستاره قلب الاسد (Regulus) و سیاره عطارد در سپیده دم ابتدای هفته هم نشینی زیبایی را شکل می دهند.
عطارد که در اوایل سحر در سمت شرق به خوبی خودنمایی می کند به آسانی در سمت چپ سیاره درخشان تر زهره دیده می شود. فاصله آن ها به اندازه 2 و نیم یا 3 مشت در طول بازوی کشیده از یکدیگر است. این سیاره تا انتهای هفته به تدریج از قدر 0.5- تا 1.0- روشن می شود.
ناهید با قدر 4.7- بر آسمان صبحگاهی تسلط دارد و به آسانی پیدا می شود. کافی است حدود دو ساعت پیش از طلوع خورشید سمت شرق آسمان را نگاه کنید. از نگاه یک تلسکوپ، زهره به شکل یک هلال ضخیم است دیده می شود.
مریخ در تابش شدید نور خورشید همچنان از دید ناظر زمینی پنهان است. شرایطی که تا ماه های آینده هم ادامه دارد.
مشتری اما با قدر 2.8- در گرگ ومیش غروب سمت شرق و شمال شرقی آسمان طلوع می کند. این سیاره تا اواخر شب بر آسمان شرقی تسلط دارد و در ساعات اولیه صبح در بالاترین حد خود در جنوب آسمان می درخشد.
زحل با قدر 0.6 در صورت فلکی آب ریز (Aquarius) درخشان ترین جرم در جنوب شرقی آسمان هنگام غروب است. سه هفته از مقابله آن گذشته است و اکنون تا حدود ساعت 9 بعد از ظهر در ارتفاع خوبی برای رصد تلسکوپی قرار می گیرد. برای دیدن زحل در بالاترین ارتفاع، حدود ساعت 11 شب باید سمت جنوب آسمان را نگاه کنید.
اورانوس با قدر 5.7 در صورت فلکی حمل دیده می شود و 8 درجه سمت راست مشتری قرار گرفته است.
نپتون با قدر 7.8 در مرز صورت های فلکی دلو (آب ریز) و حوت حضور دارد و در اواسط غروب، 24 درجه شرقی زحل با ارتفاع زیادی قرار گرفته است اما برای رصد آن به ابزار رصدی نیاز خواهید داشت.
عکس کاور: ماه کامل در آسمان پاییزی (Credit: Don Olson, APS)
منابع: Sky and Telescope, مجله نجوم
منبع: دیجیکالا مگ