فیلم دوشیزه مارکس؛ مبارزه و عشق نافرجام دختر کارل مارکس - مجله فروشگاه

جدیدترین اثر سوزانا نیکارلی کارگردان زن ایتالیایی درباره النور مارکس جوان ترین دختر کارل مارکس (فیلسوف معروف و اقتصاددان آلمانی) است؛ زنی باهوش و پرشور که از جمله پیشگامان ارتباط برقرارکردن میان مفاهیم جریان های فمینیسم و سوسیالیسم بوده است.

در فیلم دوشیزه مارکس حضور النور در نبردهای کارگری، مبارزات حقوق زنان و لغو کار بچه ها نمایش داده می گردد. این فیلم زندگینامه ای با عبور از این دوران مبارزاتی یک عشق پرشور و تراژیک را که النور در سال های بعد درگیر آن شد هم درون روایت جا داده است.

رامالا گری نقش اصلی فیلم را ایفا می نماید و بازیگرانی چون پاتریک کندی و جان گوردون سینکلر هم نقش های دیگر فیلم را برعهده دارند.

رامالا گری که در این اثر سینمایی به ایفای نقش النور مارکس پرداخته هنرپیشه ای بریتانیایی است که بیشتر بابت حضور در سریال های تلویزیونی تحسین شده است.

پاتریک کندی که در نقش ادوارد اولینگ (مردی که با النور رابطه عاطفی دارد) جلوی دوربین رفته، سابقه حضور در سریال هایی چون آینه سیاه (Black Mirror) و دانتون اَبی (Downton Abbey ) را در کارنامه دارد و جان گوردون سینکلر در نقش فریدریش انگلس (کمونیست آلمانی و نزدیک ترین همکار مارکس) یک بازیگر اسکاتلندی است که شاید بیشتر شهرتش را مدیون حضور در فیلم دختر گرگوری (Gregorys Girl ) باشد؛ یک کمدی رمانتیک بریتانیایی که در سال 1981 ساخته شد.

گرچه زبان فیلم دوشیزه مارکس انگلیسی است اما آن را یک زن ایتالیایی کارگردانی نموده است. سوزانا نیکارلی که یک هنرپیشه، فیلم نامه نویس و کارگردان ایتالیایی است پیش از این با چند فیلم بلند دیگر در جشنواره ونیز حضور داشته و در مجموع قبل از ساخت دوشیزه مارکس سه فیلم داستانی بلند را کارگردانی نموده است؛ از جمله این آثار می توان به کمدی درام فضانورد (Cosmonaut) اشاره نمود.

اما دوشیزه مارکس از جمله آثاری است که در بخش رقابتی جشنواره ونیز چندان به دل منتقدان ننشسته است. در حالی که تا کنون درباره این فیلم 7 نقد در وبسایت راتن تومیتوز منتشر شده 5 نقد منفی و تنها 2 نقد در دفاع از فیلم بوده است. این شرایط رضایت 29 درصدی منتقدان را از فیلم ایجاد نموده که کیفیت پایین آن را از نظر این گروه از مخاطبان سینما بازتاب می دهد.

در ادامه نظرات تعدادی از منتقدان را درباره این فیلم 107 دقیقه ای با هم مرور خواهیم کرد.

گزیده نقدها و آنالیز های فیلم دوشیزه مارکس

ایندی وایر / کیت اربلند

به نظر می رسد النور کاملا مصمم است که نقش های کلیشه ای و معمولی که در زندگی برایش تعریف شده را شکسته و از آن قالب ها خارج گردد. گرچه او در یکی از مهم ترین خانواده های متفکر دوران مدرن به جهان آمده، اما در قبال همه اطرافیانش همیشه باید نقش مراقب و پرستار را بازی کند.

به این ترتیب عجیب نیست که او تا این حد تحت تأثیر مباحث مربوط به حقوق کارگران یا وعده های فمینیسم قرار گرفته بود؛ شاید به این دلیل که بیشتر از همه کسانی که برایشان موعضه می کرد خود به این مفاهیم احتیاج داشت.

این موضوعات مسائل بزرگی اند و دقیقا همان مسائلی هستند که فیلم سینمایی دوشیزه مارکس به شکل متناوب به آن ها نزدیک شده اما به شکلی سطحی از کنارشان می گذرد. فیلم به جای درگیری عمیق با این ایده های پیچیده مسیری صاف و ساده را برای روایت قصه اش انتخاب می نماید.

تلگراف / رابی کالین

آیا این فیلم زندگینامه درباره جوان ترین دختر کارل مارکس که در جشنواره فیلم ونیز به نمایش درآمد توان ایجاد تغییری در این ژانر را دارد؟ آن هم در ژانری از آثار که از نظر لحن و فرم بسیار ترسو به حساب می آیند.

افسوس که نه. به جز چندین سکانس زودگذر، فیلم سوزان نیکارلی یک اثر کرخت کسالت بار است؛ بلایی که عموما سر چنین آثاری می آید. حتی بازی هوشیارانه و پرتلاش رامالا گری قادر نیست به تنهایی سرنوشت فیلم را تغییر دهد.

کارگردان که خود نویسنده فیلم نامه هم بوده سعی نموده بخش حرفه ای و بخش شخصی زندگی النور مارکس را در نوعی شرایط تعادلی نگه دارد. کاری که در سطح نظری تحسین برانگیز است اما در عمل به شکل ناامیدکننده ای خشک از کار درآمده.

شاید اگر فیلم نامه این چنین به یک صفحه ویکی پدیا با اطلاعات تاریخی تبدیل نشده بود (یعنی کسالت بارترین و واضح ترین وسایلی که در این ژانر از آثار به کار گرفته می گردد)، ناجوانمردانه به نظر می رسید که فیلم را به خاطر بهره نبردن از برخی شیوه های معمول ساخت درام های زندگینامه ای انتقاد کنیم.

ورایتی / گای لاج

بازی به شدت وظیفه شناسانه رامالا گری در نقش اصلی فیلم بیشترین شانس را به آن در حوزه پخش جهانی اش پس از سرانجام جشنواره می دهد اما این محصول مشترک کشورهای ایتالیا و بلژیک در کل شانس تجاری زیادی نخواهد داشت.

سوزان نیکارلی که در سال 2017 هم در بخش دیگری از جشنواره با فیلم نیکو 1988 (Nico, 1988) شرکت نموده بود به وسیله ساخت چهارمین اثر روایی اش تأیید می نماید که مؤلفی است با مشغله های ذهنی متفاوت در زمینه های موضوعی و زیبایی شناختی گوناگون. گرچه اثر جدید او در اجرا نسبت به آثار قبلی اش به هم ریخته تر است.

کارگردان به شکلی تعیین به تضاد تلخ میان کمپین های فمینیستی دنباله دار النور و تبعیتش از نوعی مردانگی سمی در زندگی شخصی علاقه مند است. این شرایطی طعنه آمیز است که فیلم هم تصدیقش می نماید اما به وسیله تحلیلی ساده (چون عاشق آن مرد است) از کنارش می گذرد.

از درون این رابطه عاشقانه بد و دلبستگی آزاردهنده می شد موقعیت های سینمایی فوق العاده ای بیرون کشید اما فیلم دوشیزه مارکس قادر نیست به مرکز ماجرا وارد گردد؛ دلیل عمده اش هم این است که فیلم چنان شیفته ایده های اخلاقی و سیاسی سوژه اصلی اش شده که از احساسات او سریع و بدون همدردی عبور می نماید.

هالیوود ریپورتر / دبورا یانگ

ظاهرا فیلم های زندگینامه ای درباره کارل مارکس و خانواده اش طلسم شده اند؛ شاید این موضوع که حتما باید درباره این مدافعان اولیه طبقه کارگر با احترام بسیار سخن گفت و هم زمان از زندگی شان چیزی مربوط به مخاطب هم بیرون کشید، دلیل این وضع باشد. افراد بسیار کمی ممکن است امروز مانیفست کمونیست نوشته کارل مارکس و فریدریش انگلس را بخوانند اما ممکن است بسیاری به وسیله یک فیلم درگیرکننده با نکات برجسته آن آشنا شوند. فیلمی که باید هنوز منتظر ساخته شدنش باشیم.

گاردین / جاناتان رامنی

فیلم به خوبی از پس نمایش واقعیت زندگی شخصی ویکتوریایی سوسیالیست های آن موقع برآمده است. سوای صحنه مربوط به بازدید عجیب از کارخانه، بخش عمده فیلم همچون تئاترهای خاص دوره ویکتوریایی در فضاهای داخلی تنگ می گذرد؛ به همراه سایه روشن های مصنوعی دوست داشتنی کریستال فورنیه فیلم بردار اثر که بیشتر به خاطر حضور در آثار سلین سیاما شناخته شده است.

در نهایت شگفت انگیز نیست اگر بگوییم که بازی رامالا گری است که فیلم را این چنین تماشایی نموده است. اگر کسی باشد که بتواند در آثار تاریخی به شکلی کاملا طبیعی حضور پیدا کند قطعا خود او است.

مایه ناامیدی است که فیلم دوشیزه مارکس به همان میزان که در ابتدا امیدوارکننده به نظر می رسد قادر نیست جذابیتش را تمام و کمال حفظ کند. در نهایت می گردد گفت با فیلمی معتبر طرفیم که پشت آن تحقیق وجود داشته؛ فیلمی که بسیار احتمال دارد مخاطب با کمی بی میلی با آن در جشنواره روبه رو گردد. فیلم در کل قابل دیدن است، گاهی باشکوه می گردد و گاهی احمقانه. در لحظاتی خاص جسورانه است گرچه باید گفت که اثری انقلابی نیست.

• فیلم تکه های یک زن؛ تمجید اسکورسیزی از یک درام دردناک