منابع آب زیرزمینی کشور در شرایط نگران کننده - مجله فروشگاه

به گزارش خبرنگاران، وابستگی کشورمان به منابع آب زیرزمینی بسیار زیاد است و اگر روزی این منابع تمام شوند با مسائل زیادی روبرو می شویم. اگر نگاهی به آمار تراز سطح آب زیر زمینی در دشت های کشور بیندازیم، متوجه می شویم که در اغلب دشت ها سطح آب زیرزمینی به طور مداوم در حال پایین رفتن است. افت سطح آب زیرزمینی به معنی برداشت از ذخایر تجدیدناپذیر سفره های آب زیرزمینی است. محمدرضا گلدانساز - پژوهشگر حوزه منابع آب - دراین باره اطلاعاتی به خبرنگاران ارائه داده است.

سالانه حدود 50 میلیارد متر مکعب از منابع آب زیرزمینی برداشت می گردد. برای آنکه تصوری از این حجم داشته باشیم باید بدانیم که پس از بارش های کم نظیر سال آبی 1398-1397 حجم دریاچه ارومیه افزایش چشمگیری یافت و به حدود 5 میلیارد متر مکعب رسید. برداشت سالانه 50 میلیارد متر مکعب از سفره های آب زیرزمینی یعنی سالانه به اندازه حجم 10 دریاچه ارومیه از منابع آب زیرزمینی برداشت می گردد.

ذخایر آب زیرزمینی به دو بخش تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر تقسیم می گردد. بخش تجدیدپذیر، آن مقدار از آب زیرزمینی است که هرساله بر اثر بارش و نفوذ آب به آبخوان اضافه می گردد و بخش تجدیدناپذیر، آبی است که طی میلیون ها سال در سفره آب زیرزمینی انباشته شده است.

اگر مقدار برداشت از منابع آب زیرزمینی به اندازه میزان تجدیدپذیر باشد، شاهد افت سطح آب زیرزمینی نخواهیم بود اما در بیشتر دشت های کشور میزان برداشت بیشتر از میزان تغذیه آب زیرزمینی است.

طی 50 سال برداشت از منابع آب زیرزمینی سبب شده است که بیش از 130 میلیارد متر مکعب از ذخایر آب زیرزمینی کاسته گردد.

افت سطح آب زیرزمینی پیامدهای مخربی مانند خشک شدن رودخانه ها و تالاب ها، از بین رفتن پوشش گیاهی، افزایش گرد و خاک، نشست زمین، ایجاد فروچاله ها و شکاف های طولانی در دشت ها و شور شدن آب زیرزمینی را به دنبال دارد.

نشست زمین علاوه بر خسارت هایی که به زیرساخت ها و ابنیه وارد می نماید، خسارت جبران ناپذیری برای آبخوان ها دارد چرا که نشست زمین به معنی پرشدن حفره های خالی بین دانه های خاک و از بین رفتن ظرفیت ذخیره آب در آبخوان است و دیگر امکان ذخیره آب در سفره آب زیرزمینی وجود نخواهد داشت.

درحال حاضر نشست زمین در دشت ورامین 36 سانتیمتر در سال گزارش شده و در دشت کبودرآهنگ 25 فروچاله با ابعاد چند 10 متری ایجاد شده است.

پدیده شور شدن آب زیرزمینی در اغلب دشت های کشور و به ویژه در دشت های فلات مرکزی وجود دارد و در مناطقی برای استفاده از آب زیرزمینی احتیاج به تجهیزات آب شیرین کن است.

تمامی این موارد نشان می دهد که برداشت از منابع آب زیرزمینی بیش از اندازه بوده است و با وجود همه این پیامدها این اضافه برداشت ها همچنان ادامه دارد. از این رو شرایط منابع آب زیرزمینی نگران گننده است.